نگاهی به آیین‌های مرسوم عزاداری در غرب خراسان

موسی الرضا غربی، پژوهشگر آیینهای محرم:

بیهق اندیشه/در حسینیه‌های قنادها و دباغ‌های سبزوار بخوبی میتوان سنت برپا کردن چادر بعنوان آیین‌ آغاز محرم را شاهد بود. در اولین جمعه منتهی به محرم با برپاکردن چادر، آغاز این ماه را اعلام می‌کنند. آیین چادرپوشی حسینیه قنادهای سبزوار، سال ۹۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

در سبزوار که شهری بزرگ و تاریخی است، مجموعی از عناصر وجود دارد که آغاز ماه محرم و حرمت‌ داری را نشان می‌دهند. علم‌بندان، آیینی است که در غرب خراسان به مثابه آغاز نمادین و سمبلیک ماه محرم است.

در روستای چشام داورزن، آیین‌هایی را می‌بینیم که آغاز عزاداری و وارد شدن روستا در نظام آیینی عاشورایی را، نشان می دهد. علمهای دیار سربداران عموماً نحیف و لاغرند که با چوب درختان تولید می‌شوند. تعزیه‌ خوانی از عناصر اصلی عزاداری در غرب خراسان محسوب می‌شود.

در ششتمد، روستای ایزی سبزوار یا روستای مزینان داورزن، مراسم نخل‌ گردانی عظیم برپا می‌شود که مقدمه تعزیه‌ خوانی است. در روستای چشام و شهر ریوند داورزن، پیوند عناصر آیینی عاشورایی با تعزیه، قابل مشاهده است.